Ýodlandyrylan çörek we çörek önümleriniň ähmiýeti
14-04-22
Ýod ýetmezçiligi keseli lukmançylyk we jemgyýetçilik meselesi bolup durýar. Olar esasan çagalar we ýetginjekler üçin howply, sebäbi akyl taýdan yza galmagyna we fiziki ösüşiniň haýal bolmagyna sebäp bolup biler. Ýod-adam bedeniniň köp ýerine ýetirýän işlerine, şol sanda ösmegine we işjeňliginiň berkemekligine bagly möhüm mikroelementdir.
Bedendäki ýoduň saklanylyşyny dikeltmegiň we yzygiderli saklamagyň ýeketäk usuly- gerekli mukdarda gündelik ýod kabul edilmegi bolup durýar. Ýoduň esasy çeşmesi iýmitdir. Häzirki wagta çenli ýod ýetmezçiligini doldurmagyň ýeketäk çeşmesi ýodlandyrylan duzdy. Şeýle-de bolsa, ýodlandyrylan duzuň birnäçe ýetmezçilikleri bar: saklanyş möhleti 3-6 aý (ýod duzda durnuksyz himiki birleşme görnüşinde bolýar we wagtyň geçmegi bilen ýitýär, kesgitlenen wagtdan soň ýodlandyrylan duz adaty duza öwrülýär); gyzgynlyk bilen işlenende ýagny önümi taýýarlananda 60 %-i ýitýär; artykmaç duz bedene zyýanly we käbir kesellerde duz düýbünden ýaramaz täsir edýär.
Çörek - gündelik ulanylýan iýmit önümleriniň biri. Şonuň üçin çöregiň düzümine peýdaly goşundylary goşulmagy adamyň saglygyna gowy täsir edýär. Adam ortaça bir günde 200-250 gr çörek iýýär. Önümiň 100 gramynda 46 mkg ýod saklaýan bugdaý unundan taýýarlanan çöregiň dürli görnüşleri işläp taýýarlandy.
Ýodlandyrylan çörek önümleri galkan şekilli mäziň keselini, ýürek-damar ulgamynyň kesellerini bejermekde we öňüni almakda, şeýle hem ýod ýetmezçiligi bolan ýerlerde ýaşaýan adamlar üçin maslahat berilýär.
Ýoduň köp mukdary deňiz otlarynyň tozyny goşmak arkaly alynýar. Ýodlandyrylan çörek önümleri taýýarlamak üçin (düzümnama boýunça 100 gr un üçin 1,5% duz) adaty nahar duzunyň ýerine ýodlandyrylan duz goşulýar. Bu uly ýaşly adamlar üçin gündelik kabul edilmeli mikroelementleriň 35%-i kanagatlandyrýar ýagny 150 gr çörekde 53 mkg ýod saklanýar. Eger-de uly ýaşly adamlar gündelik şeýle çöregi iýseler, onda ol gündelik ýoduň gerekli mukdaryny kabul edip biler.
Çörek önümleriniň hil görkezijilerine täsiri barada aýdylanda, kaliý ýodynyň gerekli mukdary goşulan çöregiň tagamyny üýtgetmeýär, onuň organoleptiki görkezijilerini gowulandyrýar. Ýodlandyrylan çörek önümleri önümdürmek üçin önümçiligi üýtgedip gurmak we artykmaç çykdajy gerek bolmaýar.
Serdar ATAÝEW,
S.A.Nyýazow adyndaky Türkmen oba hojalyk uniwersitetiniň mugallymy.
Begli AMANDURDYÝEW,
S.A.Nyýazow adyndaky Türkmen oba hojalyk uniwersitetiniň talyby.
MÖHÜM ÇÄRELERIŇ MERKEZI
Hazaryň türkmen kenary «Awaza» milli syýahatçylyk zolagy — bu diňe bir dynç alyş ýeri bolman, eýsem häzirki zaman halkara syýahatçylyk merkezidir. Türkmenistanyň Prezidentiniň taýsyz tagallalary netijesinde Awazada geçirilýän halkara forumlar we maslahatlar diňe bir syýahatçylygy däl, eýsem sagdyn durmuş ýörelgelerini giňden wagyz etmekde hem uly ähmiýete eýedigini bellemelidiris.
AWAZA FORUMY HALKARA HYZMATDAŞLYGA ÝOL AÇÝAR
Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe her bir ugurda öňegidişlikler öz beýanyny tapýar. Türkmenistan döwletimiz adamzadyň parahatçylyk we ynsanperwer ýörelgeleriniň has-da baýlaşdyrylýan, sagdyn-durmuş ýörelgeleriniň giňden ornaşdyrylýan ýurdudyr. Häzirki ajaýyp döwürde hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ýurdumyz beýik ösüşlere beslenýär. Halkymyz abadan, bagtyýar durmuşda ýaşaýar.
Türkmenistanyň we Russiýanyň DIM-leriniň ýolbaşçylary 2025-2026-njy ýyllar üçin hyzmatdaşlyk Maksatnamasyna gol çekdiler
Türkmenistanyň daşary işler ministri Raşid Meredow we Russiýanyň daşary işler ministri Sergeý Lawrow iki ýurduň daşary syýasat edaralarynyň arasynda 2025-2026-njy ýyllar üçin hyzmatdaşlyk Maksatnamasyna gol çekdiler. Gol çekmek dabarasy Aşgabat şäherinde geçirildi.
Medeniýet hepdeligi — 2025: üçünji gün
Medeniýet we sungat işgärleriniň hem-de Magtymguly Pyragynyň şygryýet gününe gabatlanyp geçirilýän Medeniýet hepdeliginiň dürli çärelere beslenen üçünji güni ýurdumyzyň baý medeni mirasynyň we parahatçylyk söýüjilikli syýasatynyň arasyndaky çuňňur arabaglanyşygy nobatdaky gezek aýdyň görkezdi.
Deňze çykalga — dünýä çykalga
«Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda BMG-niň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlar boýunça III maslahatyny we ugurdaş çäreleri guramaçylykly hem-de ýokary derejede geçirmek maksady bilen hormatly Prezidentimiziň 4-nji iýulda sanly ulgam arkaly geçirilen Ministrler Kabinetiniň mejlisinde Karara gol çekmegi we bu iri forumyň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmek barada tabşyryklary bermegi bu halkara forumyň ýokary derejede geçiriljekdigine şaýatlyk edýär.
HORMATLY PREZIDENTIMIZ SERDAR BERDIMUHAMEDOW:
– Häzirki döwürde Garaşsyz Türkmenistan öz ösüşiniň täze tapgyryna gadam basdy. Bu döwür «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy» diýlip atlandyryldy. Ösüşiň şu täze döwründe biz öz öňümizde has belent maksatlary goýduk.