Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Gahryman Arkadagymyzyň we Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň ägirt uly tagallalarynyň netijesinde türkmen halkynyň saglygyny goramaga, hil taýdan ýokary netijeleri gazanmaga gönükdirilen täze häzirki zaman saglygy goraýyş ulgamy emele geldi. Bu ulgam halkyň saglygyny goramakda geçirilýän işleriň toplumlaýyndygy, ulgamlaýyn häsiýete eýedigi bilen halkara bilermenleriniň ünsüni özüne çekýär. Munuň özi bolsa saglygy goraýyşda sagdyn adamlaryň sagatlygyny saklamagyň, keselleriň öňüni almagyň, sagdyn durmuş ýörelgesine eýermegiň öňe sürülýändigini, saglygy goraýşyň ähli derejelerinde gurulýan saglygy goraýyş edaralarynyň iň öňdebaryjy lukmançylyk enjamlary we serişdeleri bilen üpjün edilen täze, häzirki zaman binalarynda ýerleşdirilýändigini görkezýär.

Pederlerimizden miras galan «Sag başym — soltan başym», «Baýlygyň sakasy — saglyk», «Saglyk adamlaryň başyndaky altyn täçdir», «Süňňüň sagatlygy — iň uly nygmat», «Akyldan artyk baýlyk ýok, saglykdan gymmat zat ýok», «Saglyk — baýlyk» ýaly ajaýyp nakyllardyr atalar sözlerinden mälim bolşy ýaly, asyrlarboýy sagdyn durmuş ýörelgesine eýermekligiň berk kadalaryny kemala getiripdirler. Şol kadalardan hem görnüşi ýaly, saglygymyzy goramak, ilki bilen, her birimiziň özümize bagly bolup durýar.  Biz — saglygy goraýyş ulgamynyň işgärleri halkymyzyň sagdyn durmuş ýörelgelerine eýermek, sagdyn iýmitlenmek, keselleriň öňüni alyş çärelerini geçirmek ugrunda Gahryman Arkadagymyzyň hem-de Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň tabşyryklaryny üstünlikli durmuşa geçirýäris.

D witamine "güneşli witamin" hem diýilýär. Iýmitleniş hünärmenleri bu mikroelementiň gündelik dozasyny almagyň ajaýyp usullaryny paýlaşdylar. Näme üçin D witamini gerek we ony nireden alyp bileris?

Alymlaryň iň soňky maglumatlary, gün şöhlesinden özüňizi goramaklyk saglyk üçin has möhüm  hasap edýärler. Emma gün şöhlesine baý giňişliklerde hemmeler ýaşamaýar. Bu ýagdaýda D witamini göni kabul etmek mümkinçiligi azalýar.

D witamini, öýjükde, nerw-damar işini we süňk saglygyny saklamak üçin zerur witamin. Mundan başga-da, bu witamin immunitetiň işjeñliginde möhüm rol oýnaýar we osteoporozyň, rak keseliniň, depressiýanyň, süýji keseliniň we semizligiň öňüni almakda möhüm ähmiýete eýe. Şeýle-de bolsa, watandaşlarymyzyň ýarysynda diýen ýaly D witamini ýok.

Gowy habar, D witamini goşundysyz almagyň tebigy (we ýakymly) usullarynyň köpdügi. Şeýle hem, bu witaminiň gündelik dozasyny almagyň iň aňsat usullaryndan biri, daşary çykmakdyr. Gün şöhlesi bedene D witaminini tebigy ýagdaýda sintez etmäge mümkinçilik berýär. Ýöne günde uzak wagtlap sqkklanmak bellibir derejede saglyga howp salýar. Ýazyň we tomsuň soňky aýlarynda aýratyn seresap bolmalysyňyz: günüň ýagty şöhlelerine diňe irden ýa-da agşam täsir etmek deriniň zeperlenmeginiň öňüni alar. Güne sarp edilen wagt 10-15 minutdan geçse, gün goraýjy kremleri ulanmagy ýatdan çykarmaň.

D witamini iýmitde giňden ýaýramadyklygy sebäpli, ony diýeta goşmak üçin näme iýmelidigini bilmeli. Iň oňat çeşmelerde bagyr, ýagly balyk we ýumurtganyň sarysy bar.Kömelek Kömelekler hem D witaminiň ýakymly çeşmesidir. D witaminleri bilen doýýan kömeleklerde kaliý köp. D witaminiň derejesiniň kömelek görnüşine görä üýtgeýändigini unutmaň. Salatlary kömelekden hem taýýarlap bolýar. Mysal üçin, duzlanan çig kömelek täze saýlanan pomidor bilen gowy gidýär.

Ýumurtga barada aýdylanda, D witamini diňe sarysynda bolýar. Ýumurtgalarda beden üçin zerur bolan aminokislotalaryň hemmesi bar. Öýde ösdürilip ýetişdirilen towuklardan önýän ýumurtga, towuk zawodlaryndan towuk ýumurtgasyndan has peýdalydyr. Iýmit maddalarynyň konsentrasiýasynyň tapawudy dört esse, hatda alty esse köp bolup biler.

Il saglygy — ýurt baýlygyna deňelýän ýurdumyzda saglyk ulgamyndaky bu belent sepgitler her bir türkmen raýatyny begendirýär, buýsandyrýar. Türkmenistan döwletimiziň halkara derejesindäki at-abraýyny has-da beýgeldýär. Sagdynlygyň hem ruhubelentligiň ýurdy bolan Türkmenistan döwletimizde, goý, mydama sagdynlyk hem agzybirlik höküm sürsün!

Ogulgeldi ANNAÝEWA,
Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň Döwlet lukmançylyk uniwersitetiniň Patologik fiziologiýa kafedrasynyň uly mugallymy.