FERMENTLERIŇ YNSAN SAGDYNLYGYNDAKY ÄHMIÝETI
30-04-25
Saglyk — ynsan üçin iň gymmatly baýlyk. Durmuşyň hözirini görüp, emin-erkana ýaşamak, zähmet çekmek, döretmek üçin ynsana, ilkinji nobatda, jan saglyk gerek. Filosofiýanyň ägirdi Platonyň sözi bilen aýtsak, saglyk hemme zat däl, emma hemme zat saglyksyz hiç zat. Şu ýörelgeden ugur alnyp, Gahryman Arkadagymyz tarapyndan başy başlanan saglygy goraýyş ulgamyny yzygiderli döwrebaplaşdyrmak bilen bagly tutumlar Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň baştutanlygynda Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe mynasyp dowam etdirilýär.
Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzyň esasy baýlygy bolan halkymyzyň saglygyny goramakda yzygiderli işler durmuşa ornaşdyrylýar. Bu bolsa her bir adamyň beden taýdan sagdyn bolmagyna mümkinçilik berýär. Gözel Diýarymyzda adamlaryň saglygyny goramak wezipesi ähli zatlary öz içine alýan ulgamdyr we tutuş milletiň hem-de aýratyn alnan her bir adamyň ýaşaýyş durmuşyny üpjün etmegiň gündelik hakykatydyr.
Adam bedeninde fermenleriň ähmiýeti örän uludyr. Fermentler bedenimizdäki metabolizmi ýa-da himiki reaksiýalary çaltlaşdyrmaga kömek edýän beloklardyr. Olar iýmit siňdiriş prosesini we bagryň işleýşini gowulandyrmak üçin zerurdyr.
Fermentler adam bedeninde ýüze çykýan biohimiki reaksiýalaryň hemmesinde diýen ýaly katalizator hökmünde çykyş edýär. 2013-nji ýyla çenli 5000-den gowrak dürli fermentler hasaba alyndy. Bu beloklar bedeniň alyş-çalşyny ugrukdyrmak we kadalaşdyrmak bilen, ýaşaýşyň ähli proseslerinde möhüm orun eýeleýär. Şol sanda, iýmit siňdirmäge, ýokumly maddalary siňdirmäge we metabolizmi saklamaga kömek edýär. Bedende fermentatiw deňagramlylygy saklamakda sagdyn durmuş ýörelgesini berjaý etmek, sagdyn we fermentlere baý iýmiti kabul etmek zerurdyr.
Fermentler esasan beloklar, aminokislotalardan emele gelen çylşyrymly molekulalardyr. Üýtgemän galyp, himiki reaksiýalary çaltlaşdyrmak üçin özboluşly ukyby bar. Fermentler aşgazan asty mäzinde, içegelerde we aşgazanda bolýar. Fermentleriň bedendäki öýjükleri ösdürmek we bejermek üçin uly täsiri bardyr.
Fermentler lukmançylyk tejribesinde anyklaýyş (ferment diagnostikasy) we bejeriş (ferment bejergisi) serişdeleri hökmünde giňden ulanylýar. Mundan başga-da, fermentler birnäçe maddany kesgitlemek üçin ýörite reagentler hökmünde ulanylýar.
Halkymyzyň saglygyny goramak ugrunda ägirt uly işleri durmuşa geçirýän, raýatlarymyzyň sagdyn we bagtyýar durmuşda ýaşamagy babatda dünýä nusgalyk işleri alyp barýan Gahryman Arkadagymyzyň we Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlary sag, belent başlary aman, tutumly işleri elmydama rowaçlyklara beslensin!
Humaý SAPAROWA,
Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň Döwlet lukmançylyk uniwersitetiniň Medisina himiýasy kafedrasynyň mugallymy.
MÖHÜM ÇÄRELERIŇ MERKEZI
Hazaryň türkmen kenary «Awaza» milli syýahatçylyk zolagy — bu diňe bir dynç alyş ýeri bolman, eýsem häzirki zaman halkara syýahatçylyk merkezidir. Türkmenistanyň Prezidentiniň taýsyz tagallalary netijesinde Awazada geçirilýän halkara forumlar we maslahatlar diňe bir syýahatçylygy däl, eýsem sagdyn durmuş ýörelgelerini giňden wagyz etmekde hem uly ähmiýete eýedigini bellemelidiris.
AWAZA FORUMY HALKARA HYZMATDAŞLYGA ÝOL AÇÝAR
Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe her bir ugurda öňegidişlikler öz beýanyny tapýar. Türkmenistan döwletimiz adamzadyň parahatçylyk we ynsanperwer ýörelgeleriniň has-da baýlaşdyrylýan, sagdyn-durmuş ýörelgeleriniň giňden ornaşdyrylýan ýurdudyr. Häzirki ajaýyp döwürde hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ýurdumyz beýik ösüşlere beslenýär. Halkymyz abadan, bagtyýar durmuşda ýaşaýar.
Türkmenistanyň we Russiýanyň DIM-leriniň ýolbaşçylary 2025-2026-njy ýyllar üçin hyzmatdaşlyk Maksatnamasyna gol çekdiler
Türkmenistanyň daşary işler ministri Raşid Meredow we Russiýanyň daşary işler ministri Sergeý Lawrow iki ýurduň daşary syýasat edaralarynyň arasynda 2025-2026-njy ýyllar üçin hyzmatdaşlyk Maksatnamasyna gol çekdiler. Gol çekmek dabarasy Aşgabat şäherinde geçirildi.
Medeniýet hepdeligi — 2025: üçünji gün
Medeniýet we sungat işgärleriniň hem-de Magtymguly Pyragynyň şygryýet gününe gabatlanyp geçirilýän Medeniýet hepdeliginiň dürli çärelere beslenen üçünji güni ýurdumyzyň baý medeni mirasynyň we parahatçylyk söýüjilikli syýasatynyň arasyndaky çuňňur arabaglanyşygy nobatdaky gezek aýdyň görkezdi.
Deňze çykalga — dünýä çykalga
«Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda BMG-niň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlar boýunça III maslahatyny we ugurdaş çäreleri guramaçylykly hem-de ýokary derejede geçirmek maksady bilen hormatly Prezidentimiziň 4-nji iýulda sanly ulgam arkaly geçirilen Ministrler Kabinetiniň mejlisinde Karara gol çekmegi we bu iri forumyň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmek barada tabşyryklary bermegi bu halkara forumyň ýokary derejede geçiriljekdigine şaýatlyk edýär.
HORMATLY PREZIDENTIMIZ SERDAR BERDIMUHAMEDOW:
– Häzirki döwürde Garaşsyz Türkmenistan öz ösüşiniň täze tapgyryna gadam basdy. Bu döwür «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy» diýlip atlandyryldy. Ösüşiň şu täze döwründe biz öz öňümizde has belent maksatlary goýduk.